Gevelankers / jaarankers op Ameland

Gevelankers hebben een algemene functie bij woningen en in het bijzonder bij commandeurswoningen. Ze moeten bestand zijn tegen wind. De kapconstructie bestaat uit een sporendak, dus geen gordingen met daarop de dakpannen, dus geen dakbeschot. Om te zorgen dat de woning niet instort worden de gevels aan de sporen-kap bevestigd met muurankers. Ter plaatse van de verdiepingsvloer worden ankers aangebracht die aan de strijkbalk, dit is de vloerbalk die langs de topgevel loopt, zijn bevestigd. Deze ankers werden vaak uitgevoerd in cijfers voorstellende het jaar waarin de woning is gebouwd.    

In Hollum op Ameland zien we een woning met het jaartal 1516. In een overzicht uit 1920-1925 staat op de gevel voor deze woning 1561 vermeld. Het is daarmee de oudste woning van Ameland. Uit voorgaande blijkt dat er niet altijd zorgvuldig wordt omgegaan met de gegevens op de woning. 

Overigens werden de gevelankers door de plaatselijke smid gemaakt. In de staart, de schiter, van het anker staat veelal een merkteken. Dit is het merk van de smid. Dit smidsmerk bestaat uit een kruis met daaronder en/of daarboven een of twee horizontale strepen. Ter hoogte van de nok werd wel een sieranker aangebracht.

De jaartalankers werden bij de bouw van de woning aangebracht en werden niet alleen gebruikt bij de zgn. commandeurswoningen. Zo heeft er in Hollum een doopsgezinde kerk gestaan met de jaartalankers 1642. De jaartalankers in de topgevels van woningen en kerken op Ameland zijn dus niet geplaatst nadat het als Rijksmonumenten werd aangewezen, deze aanwijzing was van veel latere datum.

Overzicht jaarankers Hollum, Ameland 1920-1925