Presentatie boek 'Gestrand, Gered, Geborgen' van Thijs Gras
Op dinsdag 29 november werd onder de aanwezigheid van een dertigtal genodigden het boek ‘Gestrand, gered, geborgen’ van historicus Thijs Gras in hotel De Jong in Nes gepresenteerd. Het boek beschrijft de aanloop, verloop en nasleep van twee complexe strandingen van het Zweedse schip Malmö en Noorse schip Tartar in november 1928 voor de kust van Ameland. Ook de meerdere pogingen tot het bergen van de schepen worden gedetailleerd door Gras beschreven. Er is nog niet eerder een publicatie verschenen die de strandingen van deze twee, voor veel Amelanders bekende schepen, beschrijft.
Het begon allemaal een jaar geleden toen Gras het plan vatte historisch onderzoek naar de gezondheidszorg op Ameland te doen. Hij kwam in contact met de dochter van voormalig huisarts Thorbecke die met zijn gezin van 1928 tot 1934 op Ameland woonde. De dochter vertelde Gras dat ze nog verhalen van haar moeder had van de periode dat zij op Ameland woonden. Gras kreeg die verhalen en werkte ze uit op de computer. Eén verhaal bleek over een stranding van een Noors schip te gaan, althans daar ging mevrouw Thorbecke van uit. Al snel bleek uit Gras zijn onderzoek dat mevrouw Thorbecke de kort op elkaar volgende strandingen van de Malmö en Tartar door elkaar had gehaald. Ze had de stranding van de Malmö beschreven in plaats van de Tartar.
Zo had dit verhaal Gras zijn interesse voor de strandingen gewekt. Daarop besloot hij de strandingen tot op de bodem uit te zoeken. Hij vergeleek de eerdere publicaties over de strandingen met de krantenartikelen en ander bronnenmateriaal, zoals het archief van het reddingwezen in het Noord-Hollandsarchief in Haarlem. Stukje bij beetje werden zo de strandingen gereconstrueerd. Daarbij was het internet een onmisbaar hulpmiddel. Verder kreeg Gras hulp van de Ameland-kenners Pieter Jan en Tineke Borsch, Jan Blaak, Jan B. Wijnberg en streekarchivaris Tjeerd Jongsma. Ook Kees Dekker van Terschelling heeft veel informatie uit de archieven van Doeksen opgedoken. Firma Doeksen speelde een belangrijke rol bij de bergingen. Gras bedankte alle genodigden die hem bij het onderzoek hadden geholpen.
Naast de hulp van kenners en deskundigen van de Amelander geschiedenis speelden de Amelander media een belangrijke rol. Het logboek van Gras over het verloop van zijn onderzoek op het forum van Amelander Historie leidde tot de nodige tips en informatie. Dit logboek werd regelmatig op de website van Persbureau Ameland uitgelicht en via de Facebookpagina van Oud Amelandt gedeeld. En de publicaties over zijn onderzoek in De Amelander leverde mooie vondsten op, zoals een barometer die in de Malmö zat en door de bemanning aan hotel De Boer was geschonken voor hun gastvrijheid. Alle informatie en vele foto’s te samen resulteerde in het 112 pagina's tellende boek 'Gestrand, gered, geborgen', een toepasselijke titel die het boek kernachtig beschrijft.
Terwijl het boek al bij de drukker lag, kwamen er bij Gras nieuwe gegevens over de Malmö binnen. De in Zweden woonachtige Frans van Don, die tien jaar geleden op Ameland woonde, wist in de Zweedse archieven nog veel informatie over de gevolgen van de stranding in Zweden te vinden. Zo zorgde de stranding van de Malmö er mede voor dat het toezicht op veiligheid van Zweedse schepen op zee werd verscherpt. Gras is uiterst blij met deze informatie, hoewel hij het betreurt dat dit niet meer in het boek kon worden gepubliceerd. Desondanks zullen deze gegevens in de loop van 2017 in de Pôllepraat, het orgaan van de cultuurhistorische stichting ‘De Ouwe Pôlle’, worden gepubliceerd. Naar aanleiding van de verschijning van het boek staan er in 2017 meer activiteiten op de planning, zoals een kleine expositie in het maritiem centrum. Daarover volgt later meer informatie.
Na Gras zijn uitgebreide inleiding over de totstandkoming van het boek, waarbij hij afbeeldingen uit het boek vergroot op een televisie liet zien, was hij aan het belangrijkste punt toegekomen. Hij bood het eerste exemplaar van het boek aan burgemeester en strandvonder Albert de Hoop aan. Burgemeester De Hoop was er zeer content mee en gaf een leuke toespraak over zijn ervaring als strandvonder met aangestrande goederen. In het onderstaand filmpje kunt u de overhandiging van het eerste exemplaar terugkijken.
Tot slot bedankte Gras hotel De Jong voor hun gastvrijheid en ontvangst. Zij hadden de biljartzaal in een Scandinavische sfeer gebracht door Noorse en Zweedse vlaggetjes op te hangen. Ook serveerden ze Scandinavische hapjes. Gras had bewust voor deze plek voor zijn boekpresentatie gekozen. Hotel de Jong was in 1928 in handen van familie De Boer en daar verbleven de Zweedse bemanning en bergers van de Malmö en Tartar. “Een mooie locatie want het voormalig gemeentehuis zat schuin tegenover het hotel dus de lijntjes met de burgemeester waren erg kort”, zo vertelde Gras met een knipoog.
Het boek ‘Gestrand, Gered, Geborgen’ is vanaf heden bij alle boekhandels op Ameland verkrijgbaar voor €14,95.