Nedergerecht Ameland ontsloten via AlleFriezen

Eindelijk is het zover: het complete nedergerecht van Ameland is gedigitaliseerd en via AlleFriezen te bekijken. In augustus 2017 maakten we al bekend dat we van Tresoar bericht hadden ontvangen dat het nedergerecht van Ameland via AlleFriezen zou worden ontsloten. Het nedergerecht is een belangrijke bron voor iedereen die naar de Amelander geschiedenis van 1620 tot 1810 onderzoek doet. Tot voor kort waren de boeken van het nedergerecht alleen op microfiches in Tresoar te Leeuwarden te bekijken. Nu het nedergerecht op AlleFriezen staat, wordt het nog toegankelijker om onderzoek naar Ameland te doen. Kortom, een belangrijke stimulans voor historisch en genealogisch onderzoek.

Door Jacob Roep

Het Nedergerecht van Ameland is een belangrijke bron voor genealogen en historici die onderzoek naar de geschiedenis van het eiland en de bewoners doen. Het nedergerecht omvat veel informatie over de rechtspraak op het eiland en over de verkoop van ontroerend goed. Er zijn niet veel schriftelijke bronnen over Ameland voor 1811 beschikbaar. De voornaamste bronnen voor die tijd zijn het nedergerecht (1619-1810) en de Nassause Domeinraad (1704-1810). Het nedergerecht is bij Tresoar in Leeuwarden ondergebracht en op microfishes te raadplegen. En de Nassause Domeinraad is in het Nationaal Archief in Den Haag te vinden. 

Dankzij de digitalisering van het nedergerecht is het nu mogelijk om de stukken online in te zien. Dit scheelt voor menig onderzoeker veel tijd en geld. Tot op heden zijn al enkele te bekijken. Helaas, is er onvoldoende ruimte en tijd om het complete nedergerecht in de beeldbank onder te brengen. Dus zijn we ontzettend blij dat het complete nedergerecht nu op AlleFriezen staat. Momenteel doen diverse historici onderzoek naar Ameland. Voor hen is deze digitalisering een uitkomst. Daarbij kunt u denken aan het historisch onderzoek naar de gebrandschilderde ramen van de hervormde kerk in Hollum uit 1678/1679. Maar ook het onderzoek naar de gezondheidszorg op Ameland door historicus Thijs Gras.
Voor iedereen die onderzoek naar zijn familiegeschiedenis op Ameland doet, is het ook een uitkomst. De eerste doop-, trouw- en kerkboeken van de hervormde en katholieke gemeentes stammen uit 1690 en 1695. Via het nedergerecht is het toch mogelijk om de voorouderlijke lijn wat verder terug te herleiden en meer aanknopingspunten te zoeken. Dit geldt des te meer voor Amelanders met doopsgezinde voorouders aangezien de vroegste gegevens van deze stroming uit 1750 komen.

Voor uw onderzoek hebben we drie tips:

1. Bekijk de inventarisatie van het nedergerecht van Ameland voordat u onderzoek doet. Zo weet u uit welke boeken het nedergerecht bestaat en kunt u gericht zoeken.
2. Bekijk de namenindex die dominee Van Dijk in de jaren 1960 bij diverse proclamatieboeken gemaakt heeft. Achter elke naam staat de bladzijde van de akte waarin die persoon wordt vermeld. De -v achter een bladzijde betekent de achterzijde van die akte. Dus 75v is de achterkant van bladzijde 75. De namenindex van ds. Van Dijk is via onze beeldbank te raadplegen.
3. Niet alle pagina’s van het nedergerecht zijn goed leesbaar. De oude handschriften zijn vaak moeilijk te lezen. Een cursus paleografie, oude handschriften, kan u daarbij op weg helpen. U kunt oude handschriften oefenen via de website Wat Staat Daer, een initiatief van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), en helpt u op weg met oude handschriften.

Ondertussen gaan wij door met het ontsluiten van stukken uit de Nassause Domeinraad via onze beeldbank. We hebben nog duizenden foto’s die moeten worden uitgesneden en nog worden geüpload in de beeldbank. We hopen dat u deze foto’s voor uw onderzoek kunt gebruiken. Mocht uit uw onderzoek een publicatie voortkomen dan horen wij dat graag van u! Daarover publiceren we graag op deze website en in het orgaan De Pôllepraat van de cultuurhistorische stichting ‘De Ouwe Pôlle Ameland’.