Historie van windmolens op de Oäde Pôlle beschreven
Enige tijd na het gereedkomen van zijn boek Jim mutte komme: ut waait! over molens en molenaars in Dongeradeel had amateur-molinoloog Warner B. Banga uit Dokkum het idee om ook een boekje te maken over molens en hun molenaars op het mooie Waddeneiland Ameland. Al vrij snel kwam hij daarbij eerst de artikelen en later de persoon van Douwe de Boer tegen, die zich al veel langer bezighield met de geschiedenis en de molens van Ameland en het vastleggen daarvan of het publiceren daarover. Douwe de Boer was iemand die als directeur gemeentewerken van Ameland niet alleen veel te maken kreeg met, maar vooral ook veel oog had voor oude, monumentale bouwwerken die op het eiland dreigden te verdwijnen onder het mom van vooruitgang en toerisme. De gezondheidstoestand van Douwe weerhield hem er echter van om een jarenlang gekoesterde wens uit te voeren, namelijk het schrijven van een boekje over de windmolens op de Oäde Pôlle. Daarin vonden de twee auteurs elkaar snel, want niet alleen kon het werk nu afgemaakt worden, maar men bleek elkaar ook nog eens uitstekend aan te vullen en te versterken.
Boeiende speurtocht
Het werd een jarenlange samenwerking tussen de twee auteurs en boeiende speurtocht door boeken, archieven en documenten over de wind-, ros- en handmolens van Ameland.
Op het eiland zijn in de loop van de tijd ongeveer tien molens geweest; niet allemaal op hetzelfde moment of op tien verschillende plaatsen, maar wel verspreid over de twee delen van het eiland, bij de dorpen Ballum en Hollum en bij de dorpen Nes en Buren. Zo kende de huidige korenmolen ‘De Phenix’ in Nes (zoals z’n naam al doet vermoeden) twee voorgangers en staat koren- en mosterdmolen ‘De Verwachting’ van Hollum op precies dezelfde plek waar in de vorige eeuw reeds zijn voorganger stond.
Elke molen vanuit zijn eigen perspectief
De geschiedenissen van negen windmolens en zijn molenaars zijn beschreven. Zij kochten van de Heer van de Vrije Heerlijkheid het octrooi “om zijn wind te mogen scheppen” en te kunnen malen. Daarnaast is er een apart hoofdstuk gewijd aan gortmolens en grutterijen, waarbij diverse nieuwe en opmerkelijke feiten boven water kwamen. De bijzondere juridische en onafhankelijke status van het eiland als ‘Vrije Heerlijkheid’ speelde daarbij een grote rol.
Sommige gedeelten van het boek zullen er bij het in één keer doorlezen uitzien als herhalingen. Dat komt doordat de molens op een eiland als Ameland nauw met elkaar verbonden waren en gebeurtenissen op de ene molen vaak niet los gezien kunnen worden van die op een andere. De geschiedenissen van de Amelander molens zijn daarom elk beschreven vanuit het perspectief van de betreffende molen en zijn molenaars.
Blijft staan dat de schrijvers met ongelooflijk veel plezier, verbazing en genoegen hebben gewerkt aan het documenteren van een stukje eilander verleden, dat nooit weer zal zijn zoals het was, maar nog dagelijks tastbaar te ervaren is op de beide molens van Ameland. Vergeet niet om daar een kijkje te nemen als u weer een bezoek aan dit ‘heerlijke’ eiland brengt!
Klik hier voor meer informatie over het boek 'Windscheppen op Ameland'