Dokter Ente
Een kleine geschiedenis van Ameland
Door een mede Oud Amelander word ik gewezen op een artikel in de Friese Koerier van 50 jaar geleden, waarin wordt verhaald over dokter Ente. Het moet dus februari 1963 geweest zijn, barre tijden. De Elfstedentocht van toen staat nog op een ieders netvlies. Ameland was geïsoleerd, geen boot vanwege ijs op het Wad, geen vliegtuig vanwege mist. Dan zal je maar een acute blindedarmontsteking hebben. Dit overkwam een twaalfjarige jongen uit Nes. Gelukkig was daar dokter Ente. Hij verwijderde de ontstoken blindedarm met succes, het artikel maakt melding dat de jongen het de volgende dag uitstekend maakte
Dit is één van de verhalen over de legendarische dokter Ente, waarover op het eiland nog steeds wordt gesproken. Ik besloot maar eens in het archief van de Leeuwarder Courant te gaan zoeken en vond een aantal artikelen die de herinneringen uit mijn jeugd bevestigden..
Begin jaren vijftig van de vorige eeuw volgde dokter Ente dokter Soeters op en vestigde zich als huisarts voor het hele eiland in Nes. Hij was uitgezonden geweest als militair arts naar Indonesië en werkte enige tijd als assistent chirurgie in het ziekenhuis in Assen. Deze ervaringen kwamen van pas in zijn praktijk op Ameland, waar beslissingen moesten worden genomen waar een huisarts op het platteland meestal niet voor komt te staan en waarbij in tijden van isolement zelf handelen levensreddend kon zijn.
Dokter Ente was een veelzijdig man. In het tijdschrift Medisch Contact vond ik een artikel, geschreven door een vooraanstaand arts, die in 1953 als kandidaat medicijnen een zomervakantie meeliep in de praktijk op Ameland. Dokter Ente had toen al met eigen middelen een röntgenapparaat aangeschaft, wat met behulp van de plaatselijke smid wendbaar was gemaakt. Zelfs gebitsfoto’s waren mogelijk Ook het instrumentarium van een tandarts ontbrak niet. Er was immers toen geen tandarts op het eiland. Onze moeke werd er destijds mee behandeld, met als resultaat een kunstgebit, volgens zeggen mooier dan dat van de koningin en dat daarna nog jarenlang goed functioneerde.
Ook zusje Anneke, toen zes jaar oud, kon rekenen op de deskundigheid van dokter Ente. Vlak voor de Kerst, bar weer, geen boot, geen vliegtuig, werd bij haar een verwaarloosde botbreuk van de arm geconstateerd. Met plaatselijke verdoving en met behulp van röntgenfoto’s brak dokter Ente de arm opnieuw op twee plaatsen. ’s Nachts moest de arm in een stellage met een katrol, die eigenhandig door dokter Ente boven haar bed werd getimmerd. Buiten een vervelende herinnering heeft zij er niets aan overgehouden.
Het gezin van dr. Ente
Een ontroerend verhaal vond ik in de krant van 11-09-1951. Een vierjarig jongetje had – naar uit zijn maaginhoud bleek – vergiftigde bessen van de nachtschade gegeten. Volgens het krantenbericht kon dit ontaarden in volkomen krankzinnigheid. Door kleine hoeveelheden tegengif te geven, waarmee dokter Ente de hele nacht bezig was – werd het jongetje gered.
Het is dan ook niet verwonderlijk, dat een zieke Amelander ’s nachts de deur niet op slot deed, omdat de dokter door omstandigheden die ernstiger waren, ook ’s nachts visites reed en zo altijd naar binnen kon. Vaak werd er de volgende morgen een briefje gevonden: ‘Ben zo en zo laat bij u geweest, vond u in een gezonde slaap, dokter Ente.’
Dit waren een paar voorbeelden zoals Ameland hem meemaakte. Uit dankbaarheid en waardering werd door B. Hoekstra en E. van der Geest in 1963 actie gevoerd om de familie Ente op 5 december van dat jaar te verrassen met een cadeau: een tv-toestel en een enveloppe met inhoud. Na ruim veertien jaar zijn praktijk uitgeoefend te hebben, eerst als enig arts, de laatste jaren naast dr. O. Straatsma te Ballum, vertrok dokter Ente in 1964 voor een functie bij de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst in Rotterdam.
Helaas kwam, door een noodlottig auto-ongeluk, vroegtijdig een eind aan zijn leven.
Dr. Ente met zijn dochter Alice op de motor.
Bronnen:
- Archief Leeuwarder Courant;
- Friese Koerier;
- Medisch Contact.