Foppe de Jong deel 2

Dit verhaal is tot stand gekomen op basis van het boekwerkje van P. Heslinga dat in oktober 1990 was gepubliceerd.

Foppe de JongFoppe was een pienter jongetje, die op vijf-jarige leeftijd al naar school ging. Zoals in die tijd gebruikelijk was voor kinderen die voor hun zesde levensjaar de school gingen bezoeken, ontving meester Schepers van de ouders van Foppe, wekelijks een kop erwten. Op acht-jarige leeftijd was hij een der beste leerlingen van de klas. Hij mocht daarom dan ook op de achterste bank zitten, een zekere ereplaats.

In 1871, toen Foppe 16 jaar was, kwam hij als leerling-timmerman in dienst bij aannemer Cornelis Mosterman. Het loon bedroeg toen 20 cent per dag. Een jaar later werkte hij bij het bouwbedrijf van Hendrik Woltring aan de verbouwing van de herberg van Andries Davids Vellema. Deze herberg was aangekocht door Wiebe Wiebinga die van het pand een bakkerij liet bouwen, tevens winkel en stallingsgelegenheid voor vee (nu Baarsma Mode). In de vroege herfst was dit karwei klaar, waarna Foppe ging werken bij Ruding Verdunsten in Leeuwarden. Hier had hij tevens de gelegenheid om 's avonds tekenles te nemen. De kosten hiervoor bedroegen fl. 1,50 per week voor zes lesavonden. Overdag verdiende hij een loon van 4 cent per uur en aan kostgeld was hij wekelijks fl. 4,50 verschuldigd.

In 1874 kwam hij weer naar Ameland. Inmiddels was ook de leeftijd bereikt om zich aan te melden voor de militaire dienst. Hij had het geluk dat hij met nummer 29 vrijlootte van de 33 lotelingen.

In 1875 heeft hij nog enige tijd gewerkt bij bouwbedrijf Hoogterp te Holwerd, waar hij een uurloon verdiende van 11 cent. Hoewel nog erg jong, had hij reeds plannen om zich als zelfstandig ondernemer te vestigen. Eerst ging hij in combinatie met Petrus Boelens als zodanig aan de slag. Het eerste karwei was de bouw van de gereformeerde pastorie te Hollum, hetgeen was aangenomen voor fl. 969,00.

Reeweg te Nes

Rijkswaterstaat had in het voorjaar van 1876 de ambtswoning te Nes aanbesteed. De enige inschrijver was Foppe de Jong. De gunning werd echter ingetrokken, met als reden de te jonge leeftijd van de inschrijver. In de herfst van hetzelfde jaar werd nogmaals aanbesteed. Weer schreef de Jong hierop in, nu met Petrus Boelens als stroman. Hij was de laagste inschrijver en kreeg het werk.

In 1877 bouwde Foppe een boerderij voor Hendriks Arends Nijland bij de Oostkooi. Aannemingssom plus bijwerk voor een totaalbedrag van fl. 4463,10. Met aftrek van het onkosten pakket leverde dat hem een winst op van fl. 488,70 op.

Pastorie St.Clemenskerk gebouwd in 1878  Pastorie St.Clemenskerk gebouwd in 1878 

De pastorie van de St.Clemenskerk is in 1878 door Foppe gebouwd. Deze bouw begon op 1 juni en werd eind oktober opgeleverd. Het materiaal werd aangevoerd per wagenvracht, waarvoor Foppe 60 cent moest betalen. Gebruikelijk was in die tijd dat de aannemer bij het lossen van het schip (schipper P.Metz zorgde voor dit vervoer) aanwezig was met een fles jenever. De fles ging dan regelmatig rond. Niet alleen bij het lossen van een schip was dit een gebruik, ook bij het zgn. putmaken was dit een vaste gewoonte. Het hield bij de arbeiders de moed erin om het zware werk te volbrengen. Een arbeider verdiende toen 16 cent per uur. In een tijdsbestek van 6 dagen werd 77 uur gewerkt, hetgeen een weekloon opleverde van fl. 12,32.

Werkzaamheden tussen 1880-1890:

- Eerste paviljoen voor het "badvolk" aan het Haverpad te Nes;

- Eerste telefoongebouwtje te Nes voor fl. 257,42;

- Telefoonlijn naar Hollum: fl. 485,00;

- Start nieuwe onderneming: oeverbescherming (helmpoten en dijkbescherming). Deze "Pooterij" werd aangenomen voor fl. 6868,00. Een voor die tijd vrij fors   bedrag. Dit werk werd ook wel "Oerekantwerk" genoemd.

- In 1888 oprichting van Brandschade Verzekering. In 1885 was het boerderijtje van weduwe Gaasterland aan de Kooiweg in Buren afgebrand. Dit gebeurde door blikseminslag. Door geld in te zamelen kon Foppe het boerderijtje herbouwen. Na weer een brand in 1886 werd de verzekering opgericht. Foppe zou tot 1937 hiervan boekhouder blijven.

- Oprichting van een nieuwe bedrijfstak: "wrakslieten", dit is het opruimen van gezonken of gestrande schepen.

- In maart 1887 bouw van woningen bij de vuurtoren. Dit werd ook op Schiermonnikoog gedaan.

In 1891 werd begonnen met de afbraak van de oude school in Buren. De nieuwbouw was in 1892 gerealiseerd. Bouwsom fl. 6282,00. Winst fl. 1055,50. Eind jaren 1890 onderging deze school een verbouwing, een werk met het kostenplaatje van fl. 3688,00. Naast een partijtje oude steen werden 32.000 nieuwe stenen uit Kampen gehaald door beurtschipper J. Schols. Verder nog 10.000 grijze klinkers, 3.000 machinale- en 2.400 bakklinkers,alsmede 450 tegels, 1.000 gegolfde dakpannen en 25 vorsten. De bouw duurde van augustus tot december. Jippe Edes zorgde voor het schilderwerk en glas. Gabe Scheltema deed het smidswerk en Jan van de Brink zorgde voor het zinkwerk. De kinderen zullen wel zolang vrij hebben gehad...

Tot zover deel 2....

School in Buren School Buren, thans Hotel de Klok.

 

VRIENDEN WORDEN

Word vriend van Amelander Historie! U ontvangt iedere maand onze historiekrant en krijgt een gratis e-book cadeau! 
 
 

Zoek naar uw Amelander voorouders:

 

Ontdek alles over Stichting De Ouwe Pôlle

Word vriend van Stichting De Ouwe Pôlle en mis niets meer van de Amelander cultuur!

Word vriend van Stichting 'De Ouwe Pôlle Ameland'. Daarmee steunt u het behoud van het cultuurhistorisch erfgoed op Ameland.

  • Ontvang drie keer per jaar onze magazine Pôllepraat vol verhalen over de Amelander cultuur en geschiedenis
  • Steun onze musea op Ameland: museum Sorgdrager, museum Swartwoude, het bunkermuseum en de cultuurkerk in Nes
  • Met uw bijdrage organiseren wij ieder winter een programma bestaande uit lezingen waaraan u kunt deelnemen
  • Onze stichting heeft een ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling)

<<< Meld je aan als vriend van de Ouwe Pôlle >>>